ఈరోజు తెలంగాణ కవి ప్రజాకవి కాళోజీ నారాయణరావు జయంతి. ఆయన స్మారకార్థం తెలంగాణ ప్రభుత్వం ప్రతీ ఏడాది “తెలంగాణ భాషా యాస దినోత్సవం” జరుపుకుంటోంది. భాష అనేది ఒక ప్రాంతపు ఆత్మ. ఆ భాషలోని యాస, మాండలికం ఆ భూమి సంస్కృతి, జీవన విధానం, చరిత్రను ప్రతిబింబిస్తాయి.
తెలంగాణ యాస – మట్టివాసనతో కూడిన భాష
తెలంగాణ యాస అనేది కేవలం మాటల శైలి కాదు. అది ఇక్కడి మట్టిలోంచి పుట్టిన జీవన శైలి. “వెళ్దాం రా”, “ఎక్కడికీ వెళ్ళావ్”, “ఎందుకురా అలా చేసావ్” అన్నట్టుగా సూటిగా, సరళంగా, తేలికగా పలికే ఈ భాష ఇక్కడి ప్రజల మనసు ఎంత స్పష్టంగా ఉంటుందో అలా తెలియజేస్తుంది. తెలంగాణ పల్లెలో మనం వినే మాటల్లో మాధుర్యం ఉంటుంది. ఈ యాసలో దాగి ఉన్న మమకారం, సరదా, జోకు ఎవర్నైనా ఆకట్టుకుంటుంది.
పల్లె పాటలు, మాటలు – తెలంగాణ గుండె చప్పుడు
పల్లెలో ఆడవాళ్లు పంటపొలాల్లో పాడే పాటలు, బతుకమ్మ సడిలో వినిపించే జాజులు, పల్లెల్లో జరిగే ఊరేగింపులలో వినిపించే జానపద గీతాలు అన్నీ తెలంగాణ భాష యాసలోనే పుట్టి పెరిగాయి. “ఓ లావు బతుకమ్మ”, “మా ఊరి జాతర” వంటి పదాలు ఇక్కడి జీవనాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయి.
తెలంగాణ కవులు – మాటల్లో మన్నె వాసన
తెలంగాణ నేలలో పుట్టిన అనేకమంది ప్రముఖ కవులు తమ రచనలతో భాష వైభవాన్ని నిలబెట్టారు. దాసరి నారాయణరావు పాటల్లో, జంద్యాల పాపయ్య శాస్త్రి పద్యాల్లో, గద్దర్ జానపద గీతాల్లో, వేములవాడ భీమకవి వచనాల్లో, పొట్లూరి వీరేశం కవితల్లో తెలంగాణ ఆత్మను మనం వినగలుగుతాం. వీరి రాతల్లో పల్లె వాసన, రైతు కష్టం, కూలీ మనిషి జీవితం ప్రతిధ్వనిస్తుంది.
ప్రజాకవి కాళోజీ – ఆత్మీయత, ఆవేశం, ఆవేదన
కాళోజీ నారాయణరావు (1914 – 2002) తెలంగాణ సాహిత్యంలో విశిష్టమైన స్థానాన్ని సంపాదించారు. ఆయనను “ప్రజాకవి”గా పిలిచే కారణం ఆయన కవిత్వం పూర్తిగా ప్రజల కోసం రాయబడింది. తెలంగాణలోని సామాజిక సమస్యలు, పేదరికం, అన్యాయం, రాజకీయ దోపిడీ – ఇవన్నీ ఆయన పద్యాలలో శక్తివంతంగా ప్రతిబింబించాయి.
ఆయన ముఖ్యమైన రచనల్లో “నాకూ నాకే తెలుసు”, “ఒక కల్లెలో పిట్ట”, “వర్షం వస్తోంది” వంటి కవిత్వ సంపుటాలు ఉన్నాయి. తెలంగాణ కోసం జరిగిన ఉద్యమాలలో ఆయన చురుకైన పాత్ర పోషించారు. విద్యార్థి ఉద్యమాలు, రైతు పోరాటాలు, తెలంగాణ ప్రత్యేక రాష్ట్రం కోసం జరిగిన ఉద్యమం – అన్నింటిలో ఆయన కవిత్వం ప్రజలకు ప్రేరణగా నిలిచింది.
తెలంగాణ భాష గొప్పతనం
తెలంగాణ యాసలో ఉండే మాధుర్యం, స్పష్టత, చమత్కారం దానిని ప్రత్యేకం చేస్తుంది. అది కేవలం యాస కాదు, ఒక గుర్తింపు. తెలంగాణ యాసలో మాట్లాడే పదాలు వినగానే మనసు దగ్గరైపోతుంది. ఆ మమకారం వల్లే ఈ యాసను గౌరవంగా గుర్తిస్తూ ప్రభుత్వం ప్రత్యేక దినోత్సవాన్ని జరుపుతోంది.
ముగింపు
కాళోజీ నారాయణరావు వంటి మహాకవి జీవితాన్ని స్మరించుకుంటూ, ఆయన కవిత్వం నుంచి ప్రేరణ పొంది, మన తెలంగాణ యాసను సంరక్షించుకోవడం ప్రతి ఒక్కరి బాధ్యత. ఎందుకంటే భాష మన సంస్కృతికి ప్రతిబింబం. భాష బ్రతికుంటేనే మనం బ్రతికుంటాం.
